Đoạn đường sắt nối từ cảng Hoàng Diệu đến cảng Chùa Vẽ không thể sử dụng |
Bỏ thì thương
Thực tế đã nhiều lần, thành phố Hải Phòng muốn “khai tử” tuyến đường sắt trong nội thành vì gây tắc đường và tai nạn giao thông.
Nhìn vào cảng Hoàng Diệu từng được xem là cảng chính của Hải Phòng, khi đó, đường sắt là huyết mạch vận chuyển hàng hóa qua cảng. Đây cũng là cảng biển duy nhất kết nối với đường sắt. Chỉ vài trăm mét đường ray kết nối từ cảng Hoàng Diệu đến ga Hải Phòng nhưng đường sắt đã đảm nhiệm sứ mệnh vô cùng to lớn, kết nối giao thương quốc tế.
Tuyến đường sắt Hà Nội - Hải Phòng kết nối vận tải hàng hóa từ cảng Hải Phòng đi Yên Viên (Hà Nội), từ đó đi tiếp các tuyến Đồng Đăng, Lào Cai, tuyến Bắc - Nam và ngược lại. Đặc biệt, việc kết nối vận tải liên vận quốc tế bằng đường sắt, hàng hóa từ Trung Quốc thường quá cảnh tại cảng Hải Phòng.
Quy hoạch phát triển tuyến đường sắt Hải Phòng - Hà Nội - Lào Cai đã nhiều lần được “nâng lên, đặt xuống”. TP Hải Phòng muốn “khai tử, còn Bộ GTVT lại muốn giữ lại để phát triển.
Khi năng lực vận tải biển ngày càng lớn mạnh, các cảng nước sâu ở Hải Phòng được xây mới, vươn xa ra biển: cảng Chùa Vẽ, cảng Đình Vũ, Tân Cảng,... Cảng Hoàng Diệu bị đẩy lùi lại phía sau cùng sứ mệnh lịch sử của nó. Mất thế “thượng phong”, cảng Hoàng Diệu chỉ còn lại vai trò như một bến thủy tập kết hàng rời: sắt thép, phân bón, lương thực, quặng,...
Gắn chung số phận với cảng Hoàng Diệu, đường sắt chôn chân tại đây. Chưa kể vài năm gần đây, cảng này gần như “án binh bất động”. Vậy là quãng đường sắt từ cảng Hoàng Diệu đến cảng Chùa Vẽ chỉ để làm... sắt vụn nên TP Hải Phòng đã nhiều lần muốn “khai tử”.
Vương thì... lúng túng
Tuy nhiên, tháng 8/2014, Bộ GTVT đã phê duyệt Đề án “Kết hợp hài hòa các phương thức vận tải từ Hải Phòng đi Lào Cai”. Đề án đặt mục tiêu phát huy tối đa thế mạnh của vận tải đường sắt, giảm thị phần vận tải đường bộ cự ly vận chuyển trên 300km và tăng cường kết nối các phương thức vận tải... Việc đầu tiên thực hiện đề án này là khôi phục và kéo dài đường sắt phục vụ xếp dỡ tại khu Chùa Vẽ thuộc ga cảng Hải Phòng trong quý IV/2014. Thế nhưng giờ đã quý I/2018 mà tuyến đường sắt nối cảng Chùa Vẽ - Hoàng Diệu vẫn chỉ là phế tích.
Để tìm giải pháp tìm kết nối đường sắt tại khu vực cảng Hải Phòng, nguyên Bộ trưởng Bộ GTVT Trương Quang Nghĩa đã yêu cầu không dỡ bỏ đường sắt trong nội đô Hải Phòng đi cảng biển và xây dựng phương án sử dụng sau này.
Quy hoạch phát triển tuyến đường sắt Hải Phòng - Hà Nội - Lào Cai đã nhiều lần được “nâng lên, đặt xuống”. Bộ GTVT thì có tham vọng đường sắt vươn được tới các cảng biển khu vực Hải Phòng. Còn, Hải Phòng lại đề nghị kéo dài thời gian cấm chạy tàu trong đô thị, đồng thời đề nghị dỡ bỏ đường sắt từ ga Hải Phòng ra ga cảng Hải Phòng.
Nhiều chuyên gia kinh tế nhận định, muốn khai thác hiệu quả hệ thống cảng biển Việt Nam, giảm ùn tắc, giảm tai nạn giao thông, xây dựng đô thị xanh thì không thể không kết nối với đường sắt. Nhưng bài toán để đường sắt “tăng tốc” chưa biết ai sẽ là người giải?