Hàng trăm dự án nhà ở xã hội... “ì ạch” vì thiếu vốn

Hàng trăm dự án chậm tiến độ

Bộ Xây dựng đã trình văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ về việc bổ sung vốn tín dụng cho lĩnh vực nhà ở xã hội.

Theo Bộ Xây dựng, đến thời điểm hiện tại, việc phát triển nhà ở xã hội mới chỉ đạt khoảng 30% so với mục tiêu đề ra trong “Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia đến năm 2020 và tầm nhìn đến năm 2030”, tức mới hoàn thành bàn giao 186 dự án với 75.700 căn hộ, tương đương 3,78 triệu m2 sàn nhà ở.

Mặc dù, Thủ tướng Chính phủ đã tập trung chỉ đạo quyết liệt về việc đẩy mạnh phát triển nhà ở xã hội. Tuy vậy, việc phát triển nhà ở xã hội vẫn tiến triển rất chậm, nhiều khó khăn, ách tắc.

Các dự án nhà ở xã hội vẫn chưa phát triển kịp nhu cầu của người dân. Nguyên nhân chủ yếu vẫn là thiếu vốn.

Nguyên nhân của sự "ì ạch" là do lượng vốn ngân sách bố trí cho Ngân hàng Chính sách xã hội trong giai đoạn 2018 - 2020 là hơn 1.262 tỷ đồng trên tổng số 9.000 tỷ đồng nên chỉ đáp ứng khoảng 13% so với yêu cầu của Ngân hàng Chính sách xã hội. Riêng năm 2018, ngân hàng này chỉ được giao 500 tỷ đồng nhưng đến thời điểm này vẫn chưa được giải ngân.

Theo quy định, với số vốn được giao 500 tỷ đồng thì Ngân hàng Chính sách xã hội chỉ huy động thêm được 500 tỷ đồng để thực hiện chính sách hỗ trợ nhà ở xã hội và chỉ cho vay đối với hộ gia đình, cá nhân (chủ đầu tư dự án không được vay nguồn vốn này). Trong khi đó, nguồn vốn để cấp bù lãi suất cho các tổ chức tín dụng để cho vay thực hiện chính sách nhà ở xã hội thì đến nay vẫn chưa được bố trí.

Đại diện Bộ Xây dựng cho rằng, do không có nguồn vốn để tiếp tục cho vay sau khi gói tín dụng 30.000 tỷ đồng của Chính phủ đã giải ngân hết vào cuối tháng 12/2016 nên hiện nay có 206 dự án nhà ở xã hội với quy mô xây dựng khoảng 168.700 căn hộ, tổng diện tích khoảng hơn 8,4 triệu m2 đang bị chậm tiến độ hoặc tạm dừng thi công.

Trong đó, một số chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội có nhu cầu xin chuyển đổi sang dự án nhà ở thương mại dẫn đến số lượng nhà ở xã hội hoàn thành, đưa vào sử dụng trong thời gian gần đây rất hạn chế...

Cũng theo Bộ Xây dựng, nguyên nhân chủ yếu vẫn là do việc không bố trí được nguồn vốn ngân sách để thực hiện chính sách nhà ở xã hội theo quy định Luật Nhà ở năm 2014 và Nghị định số 100/2015/NĐ-CP của Chính phủ.

Một dự án nhà ở xã hội tại huyện Hóc Môn, TPHCM.

Cần “rót” 3.000 tỷ đồng

Đại diện Bộ Xây dựng cho biết, Bộ này đã nhận được một số ý kiến của các Đại biểu Quốc hội, chính quyền địa phương, doanh nghiệp và cử tri, kiến nghị Nhà nước sớm bố trí nguồn vốn hỗ trợ từ ngân sách theo quy định của pháp luật về nhà ở để tiếp tục cho vay nhằm tháo gỡ khó khăn cho các dự án nhà ở xã hội đang bị ách tắc, cũng như sớm tạo điều kiện cho người nghèo, người thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp được vay để mua, thuê mua nhà ở xã hội.

Mục tiêu phát triển nhà ở xã hội trong giai đoạn 2016 - 2020 theo Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia, đến năm 2020 phấn đấu thực hiện đầu tư xây dựng tối thiểu là khoảng 12,5 triệu m2 sàn nhà ở xã hội cho các đối tượng có thu nhập thấp và công nhân lao động tại các khu công nghiệp, đồng thời tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp đang triển khai đầu tư xây dựng nhà ở xã hội.

Để đảm bảo cho mục tiêu nói trên, Bộ Xây dựng đề nghị Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Kế hoạch và Đầu tư tổng hợp, báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, bổ sung kế hoạch đầu tư công giai đoạn 2016 - 2020 để thực hiện chính sách nhà ở xã hội với những phương án cụ thể như: bổ sung vốn cho Ngân hàng Chính sách xã hội 3.000 tỷ đồng để thực hiện cho giai đoạn đến năm 2020. Cấp cho các tổ chức tín dụng theo đề nghị của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam để bù lãi suất cho vay trong năm 2018 là 3.431 tỷ đồng.

Bộ Xây dựng kiến nghị “rót” thêm 3.000 tỷ đồng cho Ngân hàng Chính sách xã hội để phát triển nhà ở xã hội.

Theo ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TPHCM (HoREA), Hiệp hội này hoàn toàn nhất trí với văn bản của Bộ Xây dựng. Từ năm 2016 đến nay, HoREA đã có 8 văn bản kiến nghị tháo gỡ những khó khăn, ách tắc trong việc triển khai, thực hiện chính sách nhà ở xã hội theo Luật Nhà ở 2014 và Nghị định 100/2015/NĐ-CP của Chính phủ

Trong các văn bản kiến nghị, HoREA nhận thấy vướng mắc lớn nhất là Nhà nước chưa bố trí nguồn vốn từ ngân sách để thực hiện chính sách nhà ở xã hội do "danh mục chi thực hiện chính sách nhà ở xã hội" chưa được cập nhật, bổ sung vào Nghị quyết số 1023/NQ-UBTVQH13 ngày 28/08/2015 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về danh mục được ưu tiên sử dụng vốn ngân sách đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016 - 2020 nên trong Nghị quyết chưa có danh mục chi này để Chính phủ có căn cứ thực hiện.

“Chúng tôi rất hoan nghênh văn bản kịp thời của Bộ Xây dựng. HoREA cũng mong Thủ tướng Chính phủ quan tâm xem xét, chỉ đạo sớm giải quyết kiến nghị của Bộ Xây dựng và HoREA, để tạo điều kiện thực hiện hiệu quả chính sách nhà ở xã hội trong giai đoạn 2018 - 2020”, ông Châu nói.