Liên quan quy định khám, chữa bệnh: Cần rõ ràng thủy tinh thể nhân tạo đơn tiêu và đa tiêu

Tranh cãi ở Bệnh viện Mắt Sài Gòn - Vinh

Vụ tranh cãi từng được phản ánh trên nhiều tờ báo. Chẳng hạn báo Sức Khỏe và Đời Sống của Bộ Y tế với bài “Bệnh viện Mắt Sài Gòn – Vinh có “lừa dối” khách hàng?” ngày 13/7/2022; báo Bảo vệ Công Lý của TAND Tối cao bài “Bệnh viện Mắt Sài Gòn- Vinh bị tố không trung thực” ngày 22/7/2022.

Câu chuyện xoay quanh ông Lê Đức Trung (SN 1978, trú xã Diễn Xuân, huyện Diễn Châu, Nghệ An) đến Bệnh viện Mắt Sài Gòn – Vinh (ở số 999, Đại lộ Lê Nin, phường Hà Huy Tập, TP Vinh, Nghệ An) để phẫu thuật thay thủy tinh thể nhân tạo cho mắt trái. Trước đây, ông Trung đã phẫu thuật mắt phải thay thủy tinh thể nhân tạo đa tiêu nên được Giám đốc Bệnh viện Hoàng Trung Kiên tư vấn là phẫu thuật mắt trái cũng thay thủy tinh thể nhân tạo đa tiêu. Ông Trung đồng ý.

Sáng 7/5/2022, ông Trung vào Bệnh viện để phẫu thuật và khoảng 11 giờ, ca phẫu thuật thành công. Phiếu thu tiền của ông Trung ghi ca phẫu thuật tốn 40. 640.517 đồng, sau khi trừ bảo hiểm, ông Trung phải đóng hơn 33 triệu đồng.

Những người vừa phẫu thuật mắt được bác sỹ Lê Văn Mạnh khám để làm thủ tục xuất viện. Mọi người có kết quả tốt, riêng ông Trung thì bác sĩ Mạnh hỏi thêm: “Tại sao anh không thay mắt trái bằng thủy tinh thể nhân tạo đa tiêu như mắt phải mà thay đơn tiêu”. Ông Trung bất ngờ. Ngày 13/5/2022, ông Trung vào Bệnh viện để khám lại theo quy định, tiếp tục được bác sĩ Bệnh viện khẳng định mắt trái vừa thay thủy tinh thể nhân tạo đơn tiêu.

Ông Trung liền có đơn yêu cầu Bệnh viện giải thích. Giám đốc Hoàng Trung Kiên cho hay: “Sau khi hội chẩn, tôi có giải thích cho bệnh nhân là mắt phải đã mổ thay thủy tinh thể nhân tạo đa tiêu ReeSTOR mấy năm trước, nhưng ở Bệnh viện không có loại này nên tư vấn cho ông Trung thay thủy tinh thể nhân tạo đa tiêu Mini Well Ready. Còn bác sĩ Mạnh đang tham gia học tập kinh nghiệm tại Bệnh viện chứ không phải nhân viên của Bệnh viện, không được phân công khám cho ông Trung, kết luận thủy tinh thể nhân tạo mắt trái của ông Trung đơn tiêu là sai sự thật”.

Sở Y tế tỉnh Nghệ An kết luận gì?

Cần nói rõ, thủy tinh thể nhân tạo đa tiêu khi lắp vào mắt người bị bệnh đục thủy tinh thể (vừa được phẫu thuật bỏ đi) giúp nhìn rõ từ gần đến xa. Còn thủy tinh thể nhân tạo đơn tiêu chỉ giúp nhìn rõ gần hoặc xa. Người bệnh khi một mắt đã phẫu thuật đặt thủy tinh thể nhân tạo đa tiêu thì mắt thứ hai khi phẫu thuật cũng phải đặt thủy tinh thể nhân tạo đa tiêu. Về giá, thủy tinh thể nhân tạo đa tiêu đắt gấp nhiều lần đơn tiêu.

Bởi chất lượng cùng giá tiền của thủy tinh thể nhân tạo đa tiêu và đơn tiêu khác nhau như thế nên giải thích của Giám đốc Bệnh viện làm ông Trung chưa thỏa mãn. Ông Trung có đơn đề nghị Sở Y tế tỉnh Nghệ An làm rõ. Giám đốc Sở Y tế tỉnh Nghệ An ban hành Quyết định số 993/QĐ-SYT về việc xác minh kiến nghị của ông Trung và cũng yêu cầu Bệnh viện xác định thủy tinh thể nhân tạo đặt trong mắt trái của ông Trung là đơn tiêu hay đa tiêu.

Ngày 5/7/2022, Sở Y tế tỉnh Nghệ An có Kết luận số 2663/KL-SYT cho biết, thủy tinh thể nhân tạo Mini Well Ready có nguồn gốc, xuất xứ và tra được mã vạch. Kết quả xác minh mã vạch, nguồn gốc, xuất xứ thủy tinh thể nhân tạo, thông tin từ nhãn hàng cung cấp: Mini Well Ready là loại thủy tinh thể nhân tạo kéo dài tiêu cự giúp người bệnh có thể nhìn rõ ở các khoảng cách khác nhau. Theo thông tin nhập khẩu của sản phẩm, đây là loại thủy tinh thể nhân tạo đa tiêu được sử dụng trong phẫu thuật. Qua kết quả khám lâm sàng cũng như cận lâm sàng, đối chiếu các thông tin sản phẩm mà công ty cung cấp cho thấy thủy tinh thể nhân tạo đặt trong mắt trái ông Trung có hình thái trùng khớp với thủy tinh thể nhân tạo Mini Well Ready.

Kết luận số 2663/KL-SYT Nghệ An

Thủy tinh thể nhân tạo Mini well Ready là EDOF

Cho đến nay, vụ tranh cãi trên vẫn được nhiều người quan tâm. Bởi lẽ, kết luận của Sở Y tế tỉnh Nghệ An đã làm rõ được: Mini Well Ready có nguồn gốc, xuất xứ với chất lượng là “kéo dài tiêu cự giúp người bệnh có thể nhìn rõ ở các khoảng cách khác nhau”. Tuy nhiên, chất lượng “đây là loại thủy tinh thể đa tiêu” mới chỉ căn cứ theo thông tin của doanh nghiệp nhập khẩu sản phẩm. Vậy thực tế, thủy tinh thể nhân tạo Mini Well Ready “kéo dài tiêu cự” có phải là “đa tiêu” như công ty phân phối tại Việt Nam khai báo hay là khác? Vấn đề chính của ông Trung yêu cầu làm rõ Mini Well Ready là thủy tinh thể nhân tạo đơn tiêu hay đa tiêu vẫn cần được khẳng định.

Một bác sỹ mắt nổi tiếng ở TP. Hồ Chí Minh đề nghị giấu tên vì vấn đề liên quan đến đồng nghiệp, chưa tiện xuất hiện nhưng mạnh dạn cho rằng: Mini Well Ready là thủy tinh thể nhân tạo kéo dài tiêu cự (EDOF) như kết luận của Sở Y tế tỉnh Nghệ An là đúng, tuy nhiên chưa đủ, cần nói rõ Mini Well Ready là thủy tinh thể nhân tạo đơn tiêu có thể kéo dài tiêu cự, chứ không phải đa tiêu.

Vị bác sỹ dẫn Thời báo Nhãn khoa Châu Âu ngày 02/10/2020 có bài của của Giáo sư Jorge Alio, Tiến sĩ Piotr Kanclerz với hình ảnh cho biết, nơi sản xuất thủy tinh thể nhân tạo Mini Well Ready đã phân nhóm thủy tinh thể nhân tạo này thuộc thủy tinh thể nhân tạo đơn tiêu có kéo dài tiêu cự (EDOF), cùng nhóm với thủy tinh thể nhân tạo Tecnis Eyhance, cũng là một loại thủy tinh thể nhân tạo đơn tiêu có kéo dài tiêu cự.

“Thủy tinh thể nhân tạo có tính năng kéo dài tiêu cự (EDOF) để nhìn rõ xa và gần, nhưng chất lượng thị lực không đủ cho khoảng cách gần. Thủy tinh thể nhân tạo EDOF là đơn tiêu có một cải thiện nhỏ cho thị lực gần, mặc dù đối với tầm nhìn gần chúng mang lại chất lượng khá kém, nhưng với người có tầm nhìn trung bình thì chất lượng đủ tốt. Không giống như thủy tinh thể nhân tạo đa tiêu có chất lượng thị lực cho khoảng cách gần cũng rất tốt”, vị bác sỹ giải thích.

Vị bác sỹ dẫn thêm tài liệu của chính Hãng sản xuất SIFI-Ý đăng trên tạp chí Nhãn khoa Ý: thể hiện thủy tinh thể nhân tạo Mini Well Ready là một loại thủy tinh thể nhân tạo đơn tiêu. Thủy tinh thể nhân tạo này ở vùng trung tâm optic đường kính 3mm có điều chỉnh cầu sai dương để kéo dài tiêu cự, vùng còn lại là monofocal (đơn tiêu) không có tác dụng kéo dài tiêu cự. Như vậy rõ ràng Mini Well Ready là một thủy tinh thể nhân tạo đơn tiêu (monofocal) và chỉ có vùng trung tâm 3mm có tác dụng kéo dài tiêu cự giúp cải thiện tầm nhìn. Hoàn toàn không phải thủy tinh thể nhân tạo đa tiêu (Bifocal hoặc Trifocal).

Vị bác sỹ nhấn mạnh, với khả năng chuyên môn ông chỉ giải thích mà chưa có thẩm quyền kết luận. “Tôi và các bác sỹ mắt khác rất mong cơ quan có thẩm quyền vào cuộc xem xét, kết luận rõ ràng để giúp chúng tôi trong việc khám chữa bệnh và bảo vệ quyền lợi của người bệnh”, vị bác sỹ nói.

Mini Well Ready được phân vào nhóm kính đơn tiêu cự (EDOF). Nguồn: ExExtended depth-of-field IOLs: Clarification of current nomenclature. October 2,2020, Prof. Jorge Alio, Dr Piotr Kanclerz, Ophthalmology Times Europe October 2020, Vol-ume 16, Isue 8

Đơn tố cáo của doanh nghiệp về Mini Well Ready

Tạp chí Pháp Luật và Phát Triển số tháng 1+2/2022 từng đề cập đến chất lượng thủy tinh thể nhân tạo Mini Well Ready trong bài “Đấu thầu vật tư y tế ở Đà Nẵng: Một doanh nghiệp gửi đơn tố cáo”. Nội dung chính là phản ánh những dấu hiệu chỉ định thầu trong đấu thầu vật tư y tế ở Sở Y tế thành phố Đà Nẵng đã chọn thủy tinh thể nhân tạo Mini Well Ready là đơn tiêu nhưng có giá cao của đa tiêu.

Đơn tố cáo ngày 29/12/2021, của Công ty TNHH MTV Phan Ninh (Công ty Phan Ninh) ở X-4.25, Tầng 4 Cao ốc Sunrise, 27 Nguyễn Hữu Thọ, phường Tân Hưng, quận 7, thành phố Hồ Chí Minh. Lá đơn cho hay:

“Đấu thầu vật tư y tế ở thành phố Đà Nẵng do Sở Y tế làm chủ đầu tư theo Quyết định số 596/QĐ-SYT “phê duyệt hồ sơ mời thầu các gói thầu mua sắm hóa chất, vật tư tiêu hao cho các đơn vị trực thuộc Sở Y tế năm 2021-2023” ngày 13/7/2021. Vụ đấu thầu vừa có kết quả. Cụ thể, ngày 2/11/2021, Sở Y tế có Quyết định số 1146/QĐ-SYT “Về việc phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu các gói thầu số 3, 12, 13, 17, 24, 25 thuộc dự án mua sắm hóa chất, vật tư tiêu hao cho các đơn vị trực thuộc Sở Y tế năm 2021 – 2023”, tổng giá trị trúng thầu 105.445.437.840 đồng, thời gian thực hiện hợp đồng 24 tháng.

Chúng tôi gửi kèm hồ sơ và phân tích gói thầu số 24: Công ty Cổ phần Dược phẩm Trung ương CODUPHA có sản phẩm được Sở Y tế Đà Nẵng cho trúng thầu sai với yêu cầu về tiêu chuẩn kỹ thuật của hồ sơ mời thầu.

Hồ sơ mời thầu đã yêu cầu là loại thủy tinh thể nhân tạo đa tiêu. Nhưng sản phẩm được xét trúng thầu có tên thương mại Mini Well Ready là một loại thủy tinh thể nhân tạo EDOF đơn tiêu thông thường, không phải là đa tiêu. Đơn giá trúng thầu là 21.000.000 đồng/cái, trong lúc sản phẩm tương đương với thủy tinh thể nhân tạo EDOF đơn tiêu chỉ 7.000 đồng/cái, chênh lệch 14.000.000 đồng/cái. Đấu thầu 460 cái là đã đắt hơn 6.440.000.000 đồng”.

Đơn của Công ty Phan Ninh “với mong muốn công luận có tiếng nói để góp phần vào hoạt động đấu thầu vật tư y tế được đúng luật, đảm bảo minh bạch, giá cạnh tranh và bảo vệ người bệnh, để cùng góp phần thúc đẩy xã hội phát triển, phục vụ nhân dân ngày càng tốt”.

Tác giả: SÁU NGHỆ

Nguồn tin: Tạp chí Pháp luật & Phát triển