Phình bộ máy như một dạng tham nhũng, cần xử bằng một… bàn tay sắt

Đại biểu Phạm Trọng Nhân phát biểu tại phiên thảo luận.

Đại biểu Phạm Trọng Nhân (Bình Dương) nhận định, điều kiện tiến hành cải cách là không thiếu khi chủ trương có, quyết tâm chính trị có, nền tảng pháp lý cũng có, thế nhưng bộ máy vẫn tiếp tục cồng kềnh, biên chế ngày càng phình to, ngân sách nuôi nó đã vượt ngưỡng giới hạn

Thực tế đời sống đã đặt vấn đề: xã nội tán dương hay thương cảm khi hình ảnh một vị Phó Chủ tịch quận phải thân chinh khắp các nẻo đường chỉ để dọn dẹp lấn chiếm lòng lề đường, vỉa hè?

“Lòng lề đường vỉa hè là vô tri vô giác, nhưng việc sử dụng trái phép triền miên như thách thức sự trì trệ của thể chế vốn được cho là đã đổi mới và hoàn thiện. Liệu đây có phải là nền hành chính mà chúng ta đang xây dựng và người dân đang mong mỏi từ các cơ quan Nhà nước không? Câu trả lời chắc chắn là không” – ông Nhân cho rằng, việc này thể hiện sự bất lực trong quản lý kỷ cương và vô trách nhiệm của chính quyền cơ sở.

Đại biểu phân tích, vấn đề đặt ra là vì sao những vụ việc đó lại diễn biến như vậy khi thể chế cụ thể là Hiến pháp và Luật Tổ chức chính quyền địa phương đã quy định rõ việc phân cấp, phân quyền hay còn sự thật nào đằng sau tất cả những điều nêu trên. Ông cho rằng, câu trả lời cần có trong giải pháp của báo cáo giám sát lần này.

Đại biểu Bình Dương cũng cho răng, việc cải cách bộ máy hành chính Nhà nước tưởng dễ, hóa ra lại quá khó, cái khó ở đây chủ yếu là vì lòng người. Nếu lợi ích cục bộ và lợi ích nhóm vẫn còn quá lớn, lấn át cả nhận thức và tư duy cũ kỹ lạc hậu thì cần thiết phải có một bàn tay sắt, đủ cứng rắn, như Đảng đã và đang làm trong phòng chống tham nhũng hiện nay.

“Tôi cho rằng chỉ khi nào chúng ta coi việc tăng biên chế, phình bộ máy là một dạng tham nhũng, thì đến lúc đó chúng ta mới có đủ quyết tâm xử lý và thực hiện hiệu quả công cuộc này. Chúng ta phải sửa chữa ngôi nhà dột từ nóc” - ông Nhân phát biểu.

Nhấn mạnh quá trình để một ấu trùng hóa bướm phải trải qua nhiều giai đoạn rất đau đớn, song ông Nhân cho rằng trong công cuộc cải cách tổ chức bộ máy hành chính thì Nhà nước “dù phải lấy đá ghè chân chính mình thì cũng phải làm”.

Vì đã đến lúc, theo đại biểu Nhân, người dân không thể mãi đóng thuế để cõng cả một bộ máy hành chính cồng kềnh nhưng kém hiệu quả.

Không Bộ trưởng nào muốn Bộ mình ít biên chế

Bộ trưởng Nội vụ Lê Vĩnh Tân: "Tinh giản biên chế chủ yếu là ở cho về hưu trước tuổi"

Chia sẻ những phân tích này, đại biểu Đinh Văn Nhã nhấn mạnh, do bộ máy phình ra nên bầu sữa mẹ là bánh ngân sách này ngày càng khó đáp ứng. Theo đó, để đảm bảo kiểm soát biên chế gắn liền với ngân sách, ông Nhã đề nghị hàng năm Quốc hội duyệt đề xuất chi ngân sách làm lương mà Chính phủ trình ra đi kèm với dự kiến tăng, giảm, tổng biên chế sử dụng.

Theo ông Nhã, vì việc bố trí ngân sách cho các bộ để nuôi bộ máy nhà nước là dựa vào đầu biên chế nên không có Bộ trưởng nào muốn Bộ mình ít biên chế. Theo đó, giải pháp để xử lý nút thắt này là phân bổ ngân sách trên kết quả thực hiện nhiệm vụ (tức sản phẩm đầu ra) để người đứng đầu các Bộ không phải quan tâm đến số biên chế bộ mình là bao nhiêu mà chỉ quan tâm đến kết quả công việc mình làm được ra sao. Như thế thì giảm biên chế không phải là áp lực với các bộ mà tổ chức chỉ cần thanh lọc bộ máy của mình cho hiệu quả.

Ông Nhã chỉ rõ, đây chính là mô hình quản trị của doanh nghiệp mà nhà nước, trước hết là Chính phủ cần học theo.

Giải trình thêm ở cuối phiên thảo luận, Bộ trưởng Nội vụ Lê Vĩnh Tân lý giải việc bộ máy vẫn cồng kềnh, chưa tinh giản được hiệu quả. Bộ trưởng cho biết, trong gần 30.000 cán bộ công chức được tinh giản từ năm 2015 đến tháng 9/2017, chỉ có khoảng 12,5% cán bộ “nghỉ ngay”. Số còn lại là những người về hưu trước tuổi.

Dù vậy, Bộ trưởng khẳng định từ đây đến cuối nhiệm kỳ sẽ không tăng thêm đầu mối biên chế. Nếu có thành lập mới các cơ quan cũng sẽ không tăng biên chế và chấm dứt việc thực hiện tự giao biên chế vượt số lượng của các cơ quan thẩm quyền.