Bí ẩn ‘ông trùm’ thế giới mạng hắc ám

Cơ quan chức năng Mỹ và châu Âu vào ngày 20-7 vừa qua tuyên bố đã đóng cửa thành công hai trang mạng chợ đen lớn nhất hiện nay là AlphaBay và Hansa Market.

Công phá thế giới ngầm

Theo thông báo chung của cảnh sát châu Âu (Europol) và Bộ Tư pháp Mỹ, đây là chiến dịch lớn nhất từ trước đến nay nhắm vào các trang chợ đen trên mạng ngầm (dark web). Có nhiều đánh giá ước đoán những nội dung “an toàn” mà chúng ta truy cập hằng ngày thật ra chỉ chiếm chưa đến 30% nội dung trên Internet, 70% còn lại nằm ở mạng ngầm - một thế giới ảo “vô chính phủ”.

Chiến dịch quốc tế này nhắm đến “con cá lớn” chính là trang mạng AlphaBay. Đây là trang mạng “hậu bối” của trang chợ đen khét tiếng một thời trên mạng ngầm: Silk Road (Con đường tơ lụa). Trang mạng này đã bị cơ quan chức năng đánh sập vào năm 2013.

Vị trí thống lĩnh thị trường chợ đen trong mạng ngầm nhanh chóng được AlphaBay đánh chiếm với hơn 200.000 người dùng và 40.000 người bán hàng, lớn gấp 10 lần Silk Road. Chỉ trong ba năm hoạt động, trang mạng “hắc ám” này đã có tổng giá trị giao dịch lên đến gần 1 tỉ USD, mua bán đủ loại ma túy, dữ liệu bị đánh cắp và các hàng hóa bất hợp pháp khác, theo trang mạng The Wired.

Sự phát triển nhanh chóng của AlphaBay phần lớn là nhờ vào các giao dịch mua bán ma túy bí mật. Theo Bộ Tư pháp Mỹ, đây được xem là một trong các “sàn giao dịch” ma túy bất hợp pháp lớn nhất trên thế giới. Các giao dịch ngầm tại trang mạng này có những ngày đạt tổng giá trị lên đến hàng trăm ngàn USD. Cơ quan điều tra đã xác định được 122 đầu mối rao bán thuốc giảm đau có khả năng gây nghiện fentanyl trên AlphaBay, theo The New York Times.

Lộ diện “ông trùm”

Bộ não vận hành trang mạng AlphaBay này chính là một công dân người Canada chỉ mới 26 tuổi: Alexandre Cazes. “Ông trùm” của thị trường chợ đen trên mạng ngầm sống tại Thái Lan cùng người vợ bản xứ Sunisa Thapsuwan đã bị cảnh sát nước này bắt giữ vào ngày 5-7 tại nhà riêng ở quận Thawi Watthana, TP Bangkok. Mọi điều hành giao dịch trên mạng AlphaBay đều được thực hiện và chỉ đạo thực hiện từ Thái Lan, theo tờ Bangkok Post.

Cazes là một người rất thông minh, chỉ số IQ đến 140, là một thần đồng máy tính và đã bắt đầu tấn công các trang mạng từ lúc 14 tuổi. Cô Sunisa hiện là người Thái duy nhất có liên quan đến mạng lưới bất hợp pháp nhưng cuộc điều tra vẫn đang được mở rộng.

Theo điều tra của FBI, Cazes đã bắt đầu xây dựng AlphaBay từ mùa hè năm 2013, trước cả khi Silk Road bị đánh sập. Đến tháng 12-2013 thì trang mạng bắt đầu hoạt động. Nguồn tin của tờ The New York Times cho biết dưới Cazes còn có 10 cấp phó khác hỗ trợ quản lý trang mạng và giải quyết các tranh chấp, cãi vã giữa kẻ bán và người mua. Những cấp phó này hiện chưa được cơ quan chức năng công khai xác nhận và chỉ tiết lộ đang trong quá trình điều tra.

Cazes đã bị Mỹ truy nã với 16 tội danh, bao gồm tội buôn bán các loại chất cấm. Lệnh truy nã của Mỹ đã được gửi đến Thái Lan nhằm bắt giữ và dẫn độ Cazes về xét xử. Cazes đã bị cáo buộc có liên quan đến vô số giao dịch hàng cấm và tài chính, bỏ ra hàng trăm ngàn USD cho mỗi lần giao dịch trên mạng. Cảnh sát cũng cho biết thêm Cazes cũng đã chu cấp cho cô vợ một số tiền rất lớn để chi tiêu.

Trong 11 tài khoản ngân hàng thương mại sở hữu bởi cặp đôi có đến bốn tài khoản được sở hữu bởi cô vợ Sunisa. Người vợ cũng là chủ sở hữu của một tài khoản Bitcoin ở Nonthaburi. Lực lượng cảnh sát cũng tiến hành truy lùng và tịch thu các tài sản của Cazes, bao gồm bốn căn nhà ở Thái Lan, hai chiếc siêu xe (Lamborghini, Porsche) và một chiếc BMW loại nhỏ của cô vợ Sunisa.

Cảnh sát Thái Lan cũng đã chiếm được quyền kiểm soát một số lượng lớn tiền ảo thuộc nhiều loại từ Bitcoin, Ethereum, Monero đến Zcash. Tổng giá trị số tiền ảo này có thể hơn 7,6 triệu USD. Cảnh sát cũng tịch thu được một lượng tiền của Lithuania có giá trị hơn 1,6 triệu USD.

Các tài khoản ngân hàng của Cazes ở Thái Lan đã bị tịch thu với số tiền lên đến khoảng 46 triệu baht (hơn 1,4 triệu USD). Theo tờ Bangkok Post, tổng giá trị khối tài sản của vợ chồng ông trùm Cazes có thể lên đến ít nhất là 300 triệu USD, chưa tính các tài sản vẫn chưa bị phát hiện dấu vết.

Chiến dịch lưỡi lê

Các quan chức của Europol và FBI cho biết tung tích của Cazes bị phát hiện sau khi lực lượng điều tra mạng xới tung tất cả tin nhắn từng được trao đổi trên AlphaBay và rà soát đến tận thời gian trang mạng này mới ra đời. Khi đó họ đã phát hiện được một địa chỉ hộp thư điện tử cá nhân của Cazes là Pimp_Alex_91@hotmail.com, có đủ một số thông tin để truy lùng dấu vết tin học.

Trả lời tại một buổi họp báo ở trụ sở Cục Ngăn chặn ma túy (NSB), Phó Cảnh sát trưởng Thái Lan Chalermkiat Sriworakhan cho biết Cục Quản lý ma túy Mỹ (DEA) và Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) đã hợp tác với một số cơ quan khác của Thái Lan bao gồm Cục NSB để truy bắt “ông trùm” Cazes.

Đội điều tra tại Thái Lan là một phần của “chiến dịch lưỡi lê” có quy mô toàn cầu với sự phối hợp hành động của các cơ quan điều tra hàng loạt nước như Mỹ, Canada, Pháp, Tây Ban Nha, Hà Lan, Hong Kong, đảo Síp, Lithuania và Thái Lan.

Những nước này đều có tài sản thuộc sở hữu của Cazes và vợ, bao gồm các tài khoản ngân hàng và các tài sản bất động sản. Theo Bangkok Post, trước khi bị bắt giữ Cazes vẫn đang tìm cách mua “quốc tịch kinh tế” ở đảo Síp thông qua một thương vụ mua bán bất động sản có trị giá gần 3,5 triệu USD.

Một đội biệt phái từ Mỹ đã bay đến Thái Lan để phối hợp lên kế hoạch bắt giữ nhân vật khét tiếng trong thế giới mạng ngầm. Vào hôm Cazes và vợ bị bắt giữ, cảnh sát đã thu giữ thêm hàng loạt máy tính được sử dụng để điều phối hoạt động của AlphaBay.

Vụ đột kích bất ngờ đến mức Cazes không kịp đăng xuất khỏi tài khoản điều hành trang mạng trên máy tính cá nhân. Theo Bangkok Post, lực lượng điều tra đã thu thập được một lượng lớn thông tin quan trọng cùng tên và mật khẩu của các quản trị viên trang AlphaBay. Trong những quản trị viên này không có ai là người Thái hoặc đang sống ở Thái Lan, đại diện cảnh sát nước này cho biết.

Theo đúng kế hoạch, Cazes sẽ được dẫn độ về Mỹ để xét xử và cô vợ sẽ bị kết án thông đồng rửa tiền. Tuy nhiên, vào ngày 12-7, các nhân viên quản lý nhà giam trong trụ sở của NSB bất ngờ phát hiện Cazes đã treo cổ tự tử bằng khăn tắm. Theo chỉ huy của NSB Sommai Kongwisaisuk, kết quả pháp y không phát hiện dấu hiệu chấn thương nào khác trên cơ thể và nguyên nhân chết là do ngạt thở. Tuy vậy, ông Kongwisaisuk cũng khẳng định cái chết của Cazes sẽ không cản trở quá trình điều tra và mở rộng phạm vi của “chiến dịch lưỡi lê”.