Thời kỳ kiểm tra là năm 2022 và 4 tháng đầu năm 2023 (không áp dụng đối với năm 2020 và 2021 do dịch bệnh Covid-19, các di tích phải đóng cửa).
Về thành phần Đoàn kiểm tra liên bộ, ngoài đại diện Bộ Tài chính, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch theo Kết luận của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài chính có đề nghị Ban Tôn giáo Chính phủ thuộc Bộ Nội vụ, là cơ quan quản lý nhà nước về tín ngưỡng, tôn giáo, cử người tham gia đoàn kiểm tra.
Hàng vạn người dự khai hội chùa Ba Vàng tết Nguyên đán Quý Mão 2023. Ảnh: Thanh niên |
Còn trên 50 di tích chưa có số liệu báo cáo
Theo báo cáo, tổng số thu tiền công đức năm 2022 là 70,8 tỷ đồng (không bao gồm các khoản công đức, tài trợ bằng hiện vật, công trình xây dựng). Theo đánh giá của các chủ thể được giao quản lý di tích, năm 2022 là năm thứ ba liên tiếp chịu tác động của đại dịch Covid-19, số thu tiền công đức, tài trợ cả năm 2022 chỉ bằng khoảng 40%-60% số thu công đức, tài trợ năm 2019, thời điểm trước khi xảy ra đại dịch Covid-19.
Trong khi đó, tổng số chi là 54,4 tỷ đồng, trong đó: Chi hoạt động quản lý là 13 tỷ đồng; chi hoạt động lễ hội là 8,1 tỷ đồng; chi tu bổ, tôn tạo di tích là 12,9 tỷ đồng; chi hoạt động từ thiện là 2,9 tỷ đồng; các khoản chi khác (bao gồm tuyên truyền, quảng bá về lễ hội, di tích; bảo đảm an ninh trật tự, y tế, bảo vệ môi trường, phòng chống cháy nổ; cải tạo, nâng cấp các công trình phụ trợ gồm nhà vệ sinh, đường nội bộ, đường điện, cấp thoát nước, bãi đỗ xe ...) là 17,5 tỷ đồng.
4 tháng đầu năm 2023, tổng số thu là 61 tỷ đồng (không bao gồm các khoản công đức, tài trợ bằng hiện vật, công trình xây dựng), gần bằng số thu cả năm 2022.
Tổng số chi là 29,4 tỷ đồng, trong đó: Chi hoạt động quản lý là 5,9 tỷ đồng; chi hoạt động lễ hội là 8 tỷ đồng; chi tu bổ, tôn tạo di tích 8,6 tỷ đồng; chi hoạt động từ thiện 0,8 tỷ đồng; các khoản chi khác (bao gồm tuyên truyền, quảng bá về lễ hội, di tích; bảo đảm an ninh trật tự, y tế, bảo vệ môi trường, phòng chống cháy nổ; cải tạo, nâng cấp các công trình phụ trợ gồm nhà vệ sinh, đường nội bộ, đường điện, cấp thoát nước, bãi đỗ xe ...) là 6,1 tỷ đồng.
Một số di tích có số thu trong 4 tháng đầu năm 2023 trên 1 tỷ đồng, bao gồm: Di tích đền Cửa Ông - Cặp Tiên là 19,8 tỷ đồng (bằng 32% tính trên tổng số thu tiền công đức, tài trợ tại các di tích trên địa bàn tỉnh); Khu di tích lịch sử và danh thắng cảnh Yên Tử gần 7,2 tỷ đồng (riêng tại chùa Đồng là 4,3 tỷ đồng); đền Thánh Mẫu ở Trà Cổ, Móng Cái là 5,3 tỷ đồng; Khu di tích lịch sử Bạch Đằng, Hạ Long là 3,2 tỷ đồng; chùa Hưng Học ở Nam Hòa, Quảng Yên là 2,7 tỷ đồng; Khu di tích lịch sử nhà Trần tại Đông Triều trên 1,7 tỷ đồng; chùa Long Tiên ở phường Bạch Đằng, Hạ Long là 1,5 tỷ đồng; đền Đức Ông ở phường Hồng Gai, Hạ Long là 1,5 tỷ đồng; đền Xã Tắc ở Ka Long, Móng Cái là 1,3 tỷ đồng.
Số liệu nêu trên được tổng hợp từ báo cáo của 221 chủ thể, bằng 47% tổng số chủ thể quản lý di tích. Sau khi loại trừ số di tích không có công đức, còn trên 50 di tích không có số liệu báo cáo (trong đó có chùa Ba Vàng ở Uông Bí thuộc di tích cấp tỉnh, được đánh giá có số thu công đức tốt).
Theo đánh giá của Bộ Tài chính, với số thực thu trong 4 tháng đầu năm 2023 là 61 tỷ đồng, cộng với việc báo cáo đầy đủ các khoản công đức tại các di tích, thì tổng số thu tiền công đức, tài trợ trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh cả năm 2023 dự kiến trên 180 tỷ đồng.
Số thu công đức trên thực tế có thể cao hơn trong báo cáo
Theo VTC News, báo cáo của Bộ Tài chính cũng chỉ ra số tiền công đức không hợp lý của một số di tích lớn. Cụ thể, tại khu di tích lịch sử và danh thắng cảnh Yên Tử, số thu tiền công đức năm 2022 3,7 tỷ đồng dường như không hợp lý, vì nó chỉ tương đương số thu tại khu di tích lịch sử Bạch Đằng (3,3 tỷ đồng), thấp hơn so với số thu tại đền Thánh Mẫu, di tích cấp tỉnh ở phường Trà Cổ, Móng Cái (5,8 tỷ đồng) và chưa bằng 1/5 số thu tại đền Cửa Ông (20,1 tỷ đồng).
"Nhìn số liệu so sánh nêu trên không tránh khỏi những băn khoăn về tính khách quan trong việc tiếp nhận, kiểm đếm tiền công đức tại khu di tích lịch sử và danh thắng cảnh Yên Tử", báo cáo của Bộ Tài chính viết.
Phật tử hành lễ trước chùa Đồng, khu di tích và danh thắng Yên Tử, tỉnh Quảng Ninh, tháng 1/2023. Ảnh: VnExpress |
Bên cạnh đó, theo số liệu do Ban quản lý di tích và rừng quốc gia Yên Tử cung cấp, từ năm 2007 đến tháng 4/2023, tổng thu tiền trong hòm công đức 287 tỷ đồng, tổng chi khoảng 638 tỷ đồng.
Bộ cho rằng số thu tiền công đức thực tế cao hơn số thu nêu trong báo cáo gửi cho đoàn kiểm tra ít nhất khoảng 351 tỷ đồng, nếu tính số thu bằng số chi, tức là cao hơn 2,2 lần.
Tại các di tích có nhà sư trụ trì, đa số di tích có báo cáo thu, chi nhưng chỉ là khoản tiền trong hòm công đức. Thực tế có một số khoản công đức khác dưới hình thức đặt lễ, chuyển khoản không được phản ánh trong báo cáo gửi cho đoàn kiểm tra. Theo đánh giá của du khách thì các khoản này thường cao hơn so với bỏ trong hòm công đức.
Báo cáo dẫn ví dụ tại khu di tích lịch sử và danh thắng cảnh Yên Tử. Theo số liệu do Ban quản lý di tích và rừng quốc gia Yên Tử cung cấp, từ năm 2007 đến tháng 4/2023, tổng thu tiền trong hòm công đức 287 tỷ đồng, tổng chi khoảng 638 tỷ đồng. Do đó, Bộ Tài chính cho rằng số thu tiền công đức thực tế cao hơn số thu nêu trong báo cáo gửi cho đoàn kiểm tra ít nhất khoảng 351 tỷ đồng, nếu tính số thu bằng số chi, theo Tuổi Trẻ Online.
Trước đó, ngày 12/4, Bộ Tài chính gửi văn bản đến tỉnh Quảng Ninh thông báo sẽ thí điểm kiểm tra về quản lý tiền công đức tại di tích, đình chùa trên địa bàn từ ngày 8/5.
Diện kiểm tra là các di tích lịch sử - văn hóa, đình chùa đã được cơ quan Nhà nước xếp hạng hoặc đưa vào danh mục kiểm kê theo Luật Di sản văn hóa. Cơ quan chức năng sẽ kiểm tra việc tiếp nhận, quản lý, sử dụng tiền công đức, tiền tài trợ cho di tích và lễ hội; mở tài khoản, sổ ghi chép số thu, chi tiền công đức, tài trợ; nội dung chi; giám sát việc tiếp nhận, kiểm đếm tiền công đức trong năm 2022 và 4 tháng đầu năm 2023, Vnexpress thông tin.
Xem thêm: Vụ clip “chuột ngồi chễm chệ ăn bún” tại quán ăn ở Hà Nội: Xử phạt hành chính chủ quán
Tiền công đức lâu nay không được kiểm toán, không công khai việc sử dụng cho người dân biết. Vì vậy, Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư số 04/2023, hiệu lực từ ngày 19/3 hướng dẫn quản lý, thu chi tài chính cho công tác tổ chức lễ hội và tiền công đức, tài trợ cho di tích và hoạt động lễ hội.
Được biết, sau đợt kiểm tra với Quảng Ninh, việc kiểm tra việc thu chi tiền công đức sẽ diễn ra trên cả nước, thời gian kiểm tra trong 2 năm 2022 - 2023. Các tỉnh cần gửi báo cáo kết quả kiểm tra về Bộ Tài chính trong quý I/2024.
Tác giả: Vân Anh (T/h)
Nguồn tin: doisongphapluat.nguoiduatin.vn