Phó tổng thống Mỹ Mike Pence (trái) và Thủ tướng Papua New Guinea Peter O'Neill gặp nhau bên lề APEC ngày 17/11. Ảnh: AFP. |
"Chúng tôi sẽ làm việc với hai quốc gia này để bảo vệ chủ quyền và quyền hàng hải của những quốc đảo Thái Bình Dương", Phó tổng thống Mỹ Mike Pence ngày 17/11 thông báo về việc Mỹ hợp tác với Australia và Papua New Guinea để phát căn cứ hải quân trên đảo Manus. Papua New Guinea là nước chủ nhà năm nay của Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC).
Pence sau đó nói với các phóng viên bên lề APEC rằng căn cứ sẽ thể hiện cam kết của Mỹ đối với một "Ấn Độ - Thái Bình Dương mở và tự do". "Các bạn có thể tự tin, Mỹ sẽ tiếp tục duy trì tự do trên biển và trên không", Pence nói.
Thủ tướng Australia Scott Morrison ngày 1/11 thông báo rằng Australia sẽ tài trợ cho việc phát triển căn cứ trên đảo Manus với sự hỗ trợ của chính phủ Papua New Guinea. Quyết định được đưa ra sau khi Trung Quốc có dấu hiệu muốn xây cơ sở quân sự tại đây.
Đảo Manus từng là căn cứ hải quân lớn của Mỹ trong Thế chiến II, đóng vai trò quan trọng trong chiến lược Thái Bình Dương của Washington. Các nhà phân tích cho rằng sự hiện diện của Trung Quốc trên đảo Manus có thể ảnh hưởng đến khả năng điều hướng của phương Tây ở Thái Bình Dương trong khi giúp cho Bắc Kinh tiếp cận gần với căn cứ của Mỹ tại Guam, cách Papua New Guinea vài nghìn km.