Xây dựng, ban hành chương trình mới còn chậm
Theo sự phân công, từ năm 2015, Ủy ban đã có nhiều hoạt động giám sát việc thực hiện Nghị quyết 88. Trong năm 2017, Ủy ban đã tổ chức 2 phiên họp chuyên đề để nghe Bộ GD-ĐT báo cáo và thảo luận, trao đổi về nội dung này.
Trên cơ sở kết quả giám sát và Tờ trình số 408/TTr-CP ngày 6/10/2017 của Chính phủ, Thường trực Ủy ban đã tổ chức thẩm tra sơ bộ việc thực hiện Nghị quyết 88 và đưa ra các ý kiến.
Theo đó, Thường trực Ủy ban đánh giá cao sự nỗ lực của Chính phủ và của Bộ GD-ĐT trong việc triển khai thực hiện Nghị quyết 88.
Thường trực Ủy ban cơ bản tán thành với những nội dung trong Tờ trình số 408/TTr-CP của Chính phủ về tình hình thực hiện Nghị quyết 88 và cho rằng các nội dung này đã thể hiện tương đối đầy đủ các công việc đã thực hiện, xác định được những việc cần làm trong thời gian tới và chỉ ra được một số nguyên nhân chủ yếu dẫn đến chưa bảo đảm theo lộ trình đã đặt ra.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả nêu trên, Thường trực Ủy ban nhận thấy, do nhiều nguyên nhân chủ quan và khách quan, việc xây dựng, thẩm định, thực nghiệm và ban hành chương trình mới còn chậm, chưa bảo đảm theo lộ trình và tiến độ đặt ra.
Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng đánh giá việc xây dựng và ban hành chương trình sách giáo khoa mới còn chậm |
Riêng việc ban hành chương trình tổng thể đã chậm hơn 1 năm so với kế hoạch. Chương trình các môn học vẫn chưa hoàn thiện để tạo cơ sở cho việc biên soạn, thẩm định, thực nghiệm sách giáo khoa cũng như bồi dưỡng, tập huấn cho giáo viên; các địa phương chưa có căn cứ để chuẩn bị biên soạn phần nội dung giáo dục của địa phương; cơ sở giáo dục cũng chưa có căn cứ để xây dựng kế hoạch giáo dục phù hợp theo tinh thần Nghị quyết.
Đặc biệt là sự chậm trễ trong việc chuẩn bị các điều kiện về cơ sở vật chất và đội ngũ giáo viên, mặc dù các nội dung này đã được xác định rất rõ trong Nghị quyết của Quốc hội.
Đến nay, đề án về bảo đảm cơ sở vật chất cho chương trình GDPT chưa được phê duyệt trong khi đề án đào tạo, bồi dưỡng nhà giáo và cán bộ quản lý cơ sở giáo dục triển khai còn chậm.
Dành thời gian thích đáng để thực nghiệm
Từ đó, Ủy ban đề nghị Chính phủ và Bộ GD-ĐT tiếp tục tập trung chỉ đạo, hoàn thiện chương trình, sách giáo khoa, tích cực chuẩn bị các điều kiện về cơ sở vật chất và đào tạo, bồi dưỡng giáo viên, cán bộ quản lý GDPT, bảo đảm tính khả thi và chất lượng thực hiện chương trình.
Từ nay cho đến lúc áp dụng chương trình, sách giáo khoa mới, khối lượng công việc cần triển khai là rất lớn, từ việc xây dựng chương trình môn học, biên soạn, thẩm định, thí điểm, lựa chọn sách giáo khoa, xây dựng và thẩm định nội dung giáo dục địa phương đến việc tập huấn, đào tạo đội ngũ giáo viên, chuẩn bị trang thiết bị trường, lớp học, môi trường làm việc và học tập...
Tất cả những việc này cần phải được chuẩn bị kỹ lưỡng để bảo đảm chất lượng triển khai chương trình, tránh lặp lại những hạn chế, bất cập do việc triển khai thiếu đồng bộ như đã xảy ra khi thực hiện Nghị quyết 40/2000/QH10 của Quốc hội (đổi mới chương trình giáo dục phổ thông).
Ủy ban cũng đề nghị Chính phủ và Bộ GD-ĐT cân nhắc dành thời gian thích đáng cho việc thực nghiệm chương trình, sách giáo khoa mới.
“Đổi mới chương trình, sách giáo khoa lần này bao gồm nhiều nội dung, phương thức tổ chức giáo dục mới. Do vậy, cần thực nghiệm nghiêm túc, cẩn trọng trước khi áp dụng đại trà” – báo cáo viết.
Có hiện tượng "khoán trắng" cho ngành giáo dục
Về một số kiến nghị trong tờ trình của Chính phủ, Ủy ban tán thành cần có những chính sách lớn để phát triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục. Thường trực Ủy ban đề nghị Chính phủ đưa nội dung này vào Tờ trình về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục để Quốc hội xem xét, quyết định.
Báo cáo cũng cho rằng, công tác chỉ đạo và triển khai thực hiện, sự vào cuộc của các cấp, các ngành vẫn chưa thực sự đồng bộ, nhịp nhàng, thậm chí có hiện tượng “khoán trắng” cho ngành giáo dục.
Do vậy, Thường trực Ủy ban đề nghị Chính phủ cần tập trung chỉ đạo cả cấp trung ương và địa phương tích cực, chủ động chuẩn bị và triển khai thực hiện các công việc được phân công, phân cấp.
Đề xuất nhiều phương án lùi thời gian bắt đầu chương trình mới
Báo cáo cho biết, Chính phủ đề nghị đề nghị áp dụng chương trình và sách giáo khoa mới theo phương thức cuốn chiếu ở mỗi cấp học trên phạm vi toàn quốc, đối với cấp tiểu học từ năm học 2019-2020, đối với cấp trung học cơ sở từ năm học 2020-2021 và đối với cấp trung học phổ thông từ năm học 2021-2022.
Như vậy, so với lộ trình được quy định trong Nghị quyết của Quốc hội, việc áp dụng chương trình, sách giáo khoa mới sẽ chậm lại 1 năm ở các lớp tiểu học, 2 năm ở các lớp trung học cơ sở và 3 năm ở các lớp trung học phổ thông.
Thường trực Ủy ban cho rằng, do việc triển khai xây dựng chương trình, sách giáo khoa mới và các điều kiện bảo đảm đã bị chậm nên kiến nghị về lùi thời điểm áp dụng chương trình mới là cần thiết để có đủ thời gian chuẩn bị, tạo sự đồng thuận trong xã hội khi triển khai đại trà.
Tuy nhiên, đây là nội dung quan trọng, Thường trực Ủy ban đề nghị Chính phủ và Bộ GD-ĐT đánh giá nghiêm túc những công việc đã thực hiện, xác định đầy đủ nguyên nhân dẫn đến việc chậm trễ cũng như tính toán kỹ lưỡng khối lượng công việc còn lại và thời gian cần thiết để thực hiện.
Từ đó nghiên cứu, đề xuất một số phương án lùi thời gian bắt đầu áp dụng và phương thức triển khai chương trình, sách giáo khoa mới; cung cấp đầy đủ thông tin về ưu điểm và hạn chế của các phương án để Quốc hội có căn cứ xem xét, quyết định.