Ông Zhao Changpeng |
Theo Bloomberg, chỉ trong chưa đầy tám tháng, nhà sáng lập Binance đưa công ty mình từ ý tưởng trên giấy thành sàn giao dịch tài sản thuật toán lớn nhất thế giới tính theo giá trị giao dịch. Ông Zhao, hay còn gọi là CZ, lên bìa tạp chí Forbes sau khi ghi 200 triệu USD lợi nhuận cho Binance trong quý kinh doanh thứ nhì, và đem về cho mình khối tài sản đến 2 tỉ USD.
Song sau nhiều thách thức về tính chính thống trong mặt tài chính (Binance không có tài khoản ngân hàng hay địa chỉ công ty chính thức), “vua tiền ảo” 41 tuổi giờ đây đang đối mặt với nhiều khó khăn. Không chỉ thế, đà lao dốc giá tiền ảo cũng làm khó sàn giao dịch. Không chỉ tổng giá trị thị trường tiền thuật toán trượt hơn một nửa từ tháng 1 mà hoạt động giao dịch cũng giảm. Thêm vào đó, tội phạm mạng còn ráo riết tấn công các sàn.
Song có lẽ điều khiến Binance và nhiều sàn giao dịch khác lo nhất là việc các nhà quản lý trên thế giới đang kìm kẹp môi trường giao dịch của loại tài sản mới này sau khi giá của chúng tăng vọt hồi cuối năm ngoái. Ông Zhao phải bỏ kế hoạch xây dựng trụ sở ở Nhật Bản vào tháng 2 sau khi giới chức nước này yêu cầu sàn ngừng hoạt động vì nó vận hành mà không có giấy phép. Ủy ban Chứng khoán và Hàng hóa Tương lai Hồng Kông thì cảnh báo Binance và nhiều sàn khác trong thời gian gần đây, yêu cầu họ tránh giao dịch tiền ảo như chứng khoán.
Dù vậy, Zhao Changpeng không nao núng. Khi tin tức về Nhật Bản lan ra, ông đăng tải ngạn ngữ Trung Quốc trên tài khoản Twitter có hơn 139.000 người theo dõi của mình: “Thời cơ luôn ẩn trong thời đoạn thay đổi”. Trong bài phỏng vấn với Bloomberg, ông cho hay quy định là một rủi ro với Binance, nhưng ông luôn muốn làm việc với chính quyền. Ông cũng nói rằng mình chưa bao giờ lạc quan về tiền thuật toán như bây giờ.
“Tôi 100% tin rằng tiền thuật toán là tương lai. Tôi đơn giản biết rằng nó sẽ như thế”, ông Zhao nói. Tỉ phú này là cổ đông duy nhất lớn nhất của Binance, là người ra tất cả quyết định quan trọng của doanh nghiệp.
Sàn Binance thu hút người dùng đến từ hầu như khắp nơi trên thế giới, giao dịch khoảng vài trăm cặp tiền thuật toán. Nó là nhân tố khiến các nhà quản lý rất lo ngại. Chính sách “hiểu khách hàng” (know-your-customer) của Binance thuộc hàng dễ dàng nhất thế giới tiền thuật toán. Chỉ cần một địa chỉ email, người dùng có thể mở tài khoản trên sàn với giới hạn rút tiền hằng ngày là 2 bitcoin. Know-your-customer được áp dụng để giảm bớt tính ẩn danh và khả năng rửa tiền hay thao túng.
Giao diện sàn giao dịch Binance |
Binance hậu thuẫn việc gọi vốn cho dự án tiền thuật toán mới và đây cũng là một điểm đáng ngại. Nhiều trong số hơn 100 đồng tiền được giao dịch trên sàn có đặc tính như chứng khoán song lại thiếu yêu cầu công bố thông tin hay bảo vệ nhà đầu tư. Một trong số các đồng tiền được giao dịch nhiều nhất trên sàn là Tether, vốn có nhà sáng lập bị Ủy ban Giao dịch Hàng hóa Tương lại Mỹ triệu tập vì nghi ngờ Tether không được hậu thuẫn hoàn toàn bằng USD.
Chiến thuật marketing của Binance cũng khiến không ít người cau mày vì treo giải Lamborghini và có thể biến người dùng thành các nhà môi giới chứng khoán không giấy phép. Nhìn chung, chuyên gia David Shin tại Asia Fintech Society cho biết: “Binance thiếu tính minh bạch và chưa được quy định đầy đủ”.
Dù vậy, ông Zhao có câu trả lời cho tất cả những tin xấu trên. Ông cho hay hàng rào know-your-customer lỏng lẻo của Binance không khác mấy so với các sàn ở Mỹ. Zhao thừa nhận rằng mình muốn Binance bớt bị chính phủ giám sát. Vì thế, ông giữ bí mật địa điểm văn phòng và máy chủ của Binance, khiến việc xác định đất nước có thẩm quyền giải quyết vấn đề liên quan đến doanh nghiệp trở nên khó khăn. Ngoài ra, ông còn chỉ định cho các nhân viên giữ im lặng về việc họ làm việc cho sàn Binance trên mạng xã hội. Riêng cá nhân mình thì ông không bao giờ ở một nơi quá lâu, chỉ thuê nhà, phòng khách sạn ở Singapore, Hồng Kông và Đài Loan.
Tỉ phú cũng tách biệt Binance với hệ thống tài chính truyền thống và tất cả quy định trong mảng này. Sàn chỉ xử lý giao dịch giữa các loại tiền thuật toán với nhau, không có liên kết với tiền tệ thật như USD, EUR. Thay vì sử dụng tài khoản ngân hàng, Binance dùng các sàn giao dịch có tính năng trao đổi tiền thuật toán với tiền thật khác khi cần phải gửi tiền mặt cho nhân viên hoặc đối tác. Sàn Binance thường đứng số một trong báo cáo doanh thu 24 giờ qua của Coinmarketcap nhưng Zhao từ chối để Bloomberg tiết lộ tài sản riêng, cũng không để Binance được kiểm toán dữ liệu lượng giao dịch.
Cách tiếp cận của Binane khiến nhiều người chỉ trích song cũng không ít người thích thú. Đơn cử, cử nhân Zachary Ising của California University of Pennsylvania, người giao dịch tiền ảo để kiếm tiền và để phần lớn tài sản trên sàn Binance, cho biết: “Càng ít quy định thì càng tốt. Tôi tự tin vào khả năng bảo vệ nền tảng của Binance”.
Ông Zhao khởi nghiệp trong lĩnh vực tiền thuật toán vào năm 2013 từ blockchain.info, nhà cung cấp dịch vụ ví tiền thuật toán, sau khi học xong ngành kỹ sư máy tính và dành nhiều năm để phát triển hệ thống giao dịch cho các hãng như Bloomberg, công ty mẹ của Bloomberg News. Đến năm 2014, ông tự tin về thị trường tiền thuật toán đến mức bán cả căn hộ ở Thượng Hải của mình với giá 1,1 triệu USD và bơm toàn bộ số tiền đó vào bitcoin.
Tháng 7.2017, ông thành lập Binance, mở sàn giao dịch 11 ngày sau khi gọi vốn được 15 triệu USD trong đợt ICO. Nền tảng gần như lập tức phổ biến trong giới giao dịch tiền ảo. Khi thị trường tiền thuật toán đạt đỉnh cách đây vài tháng, khối lượng giao dịch ở Binance là 11 tỉ USD/ngày.
Zhao Changpeng thành công trong thị trường tiền ảo dù có phần lớn tuổi hơn nhiều người khác. Ông chia sẻ rằng mình ít có cơ hội xài tiền ngoài việc nghỉ ở khách sạn hạng sang hay bay hạng thương gia. Ông không có bất động sản và cũng không có ô tô, thường ngày mặc chủ yếu chiếc áo thun với logo Binance và áo khoác. Ông cũng ít có sở thích khác ngoài tiền thuật toán.