Theo bác sĩ Nguyễn Trọng Anh, dầu nóng dùng để hỗ trợ điều trị một số triệu chứng liên quan đến sức khỏe và được bán ở khắp nơi - từ nhà thuốc đến cửa hàng tạp hóa, được xếp vào danh mục thuốc không cần kê đơn.
Bác sĩ cho biết, như một thói quen, cả người lớn lẫn trẻ em, hễ thấy đau bụng, nhức đầu, muỗi cắn… là bôi dầu, bất kể đó là loại dầu gì. Đây là sai lầm thường gặp. Thường mỗi loại dầu chỉ chuyên trị một vài triệu chứng trên một nhóm đối tượng khác nhau. Trẻ em và phụ nữ có thai là những nhóm cần thận trọng khi dùng dầu nóng. Những nhà sản xuất uy tín có chú thích rõ điều này trên bao bì.
 |
Không phải cứ đau nhức, cảm mạo, côn trùng cắn… là bôi dầu nào cũng công hiệu, chỉ một số dầu nóng có thành phần “đặc trị” mới có hiệu quả trong những trường hợp này. |
Có hai thành phần quan trọng không thể thiếu khi sản xuất tinh dầu là methyl salicylate và menthol.
Đông y quan niệm bạc hà có vị cay, tính mát, không độc, chữa trị cảm mạo, tán phong nhiệt, chữa sốt, nhức đầu, hắt hơi sổ mũi, ngạt mũi… Menthol được chiết xuất từ tinh dầu bạc hà, hỗ trợ điều trị các chứng cảm mạo thông thường. Ngoài ra, nhờ đặc tính bốc hơi nhanh, hoạt chất này tạo cảm giác mát và tê tại chỗ, hiệu quả với các trường hợp đau dây thần kinh.
Trong khi đó, methyl salicylate có khả năng giảm đau nhức cơ, xương khớp, trị các chứng bong gân, tụ máu…
Methyl salicylate (công thức hóa học C6H4(HO)COOCH3, được gọi là salicylic acid methyl ester, methyl-2-hydroxybenzoate). Đây là hoạt chất không màu, là sản phẩm tự nhiên của nhiều loại cây như cây lộc đề, bạch dương...
Lộc đề là một trong các loại thực vật tự nhiên được chiết xuất tinh dầu với các hợp chất chống viêm tốt trên thế giới. Tinh dầu từ lá lộc đề chứa 85% đến 90% hoạt chất methyl salicylate. Bạch dương cũng được sử dụng để chiết xuất và tinh hóa ra thành phần methyl salicylate, vì thế nó có công dụng giảm đau, giảm căng thẳng tương tự tinh dầu lộc đề xanh.
Tinh dầu lộc đề nguyên chất thường không mùi và không vị. Tuy nhiên, một hợp chất có tên là gaultherin nằm bên trong lá, sau khi được thủy phân sẽ tạo thành methyl salicylate, từ đó mùi thơm mới được hình thành và rất giống với mùi thơm của tinh dầu bạc hà.
Nhờ tác dụng giảm đau, chống viêm, methyl salicylate thường được dùng trong việc điều trị, kiểm soát, phòng chống, cải thiện các bệnh và triệu chứng như: đau lưng, căng cơ, đau khớp, viêm khớp, bầm tím…
Việc kết hợp methyl salicylat với các hoạt chất khác như menthol sẽ làm vùng mô da được xoa dầu trở nên nóng nhanh, giãn nở các mạch máu ngoại biên, tăng tuần hoàn máu, tăng sự thẩm thấu thuốc vào các mô. Nhờ đó, hiệu quả điều trị tăng gấp nhiều lần. Người dùng sẽcó thể giảm nhanh cơn đau và cứng cơ ngay sau đó.
Theo bác sĩ Nguyễn Trọng Anh, nếu thấy trên bao bì sản phẩm có ghi hai hoạt chất methyl salicylate và menthol thì bạn có thể hiểu loại dầu này giúp giảm tạm thời các chứng đau nhức nói chung như đau cơ bắp, đau lưng, đau do trật khớp, bầm tím, bong gân, đau bụng, căng cơ... Trong đó, methyl salicylate là thành phần chính giảm đau mỏi cơ, còn menthol là chất tạo hương thơm bạc hà và gây cảm giác ấm nóng.
Dầu nóng có hiệu quả giảm đau mỏi cơ hay không phụ thuộc vào lượng methyl salicylate nhiều hay ít. Vì thế, dù lượng menthol nhiều gây cảm giác tê nóng ngay khi xoa bóp,nhưng nếu ít thành phần menthyl salicylate thì hiệu quả không cao. Nếu chỉ dùng dầu nóng đặc trị đau mỏi cơ thì nên tìm loại có nhiều methyl salicylate; còn chỉ dùng vì mùi hương và cảm giác nóng bỏng thì dùng loại chứa nhiều menthol.
Nếu trong thành phần chỉ có menthol và các chất tinh dầu bổ trợ khác như camphor, dementholised mint oil, cajuput oil, clove bud oil, cassia oil... thì có thể dùng trị các chứng đau đầu, ngạt mũi, đầy hơi, đau và ngứa do côn trùng cắn. Bên cạnh đó, loại này cũng có thể làm tan vết bầm, giảm đau do va đập, đau nhức cơ, bong gân…
