Theo kết luận thanh tra số 41/KL-TANDTC ngày 21/01/2025 vừa được Tòa án nhân dân tối cao công bố, quá trình thanh tra từ 28/7/2024 đến 08/8/2024 tại Tòa án nhân dân thành phố Hải Phòng, Tòa án nhân dân quận Hải An và Tòa án nhân dân huyện Thủy Nguyên đã phát hiện nhiều bất cập trong hoạt động tư pháp tại địa phương.

Một trong những vi phạm nổi bật là việc ghi chép sổ sách không đầy đủ tại Tòa án nhân dân quận Hải An. Cơ quan này vẫn thực hiện ghi chép thủ công, không có sổ điện tử để theo dõi quá trình nhận và giải quyết đơn, gây khó khăn cho công tác kiểm tra. Nhiều thông tin quan trọng như ngày nhận đơn khởi kiện, ngày yêu cầu sửa đổi, bổ sung đơn và ngày thông báo nộp tạm ứng án phí không được ghi chép đầy đủ.

"Những thiếu sót này vi phạm quy định tại khoản 4 Điều 191 Bộ luật Tố tụng dân sự và khoản 4 Điều 121 Luật Tố tụng hành chính," kết luận thanh tra nêu rõ.

Tại thời điểm thanh tra, ba đơn vị này còn tồn đọng tổng cộng 123 đơn khởi kiện đang giải quyết, trong đó Tòa án nhân dân thành phố Hải Phòng có 36 đơn, Tòa án nhân dân quận Hải An có 11 đơn và Tòa án nhân dân huyện Thủy Nguyên có 76 đơn. Đáng chú ý, tại Tòa án nhân dân huyện Thủy Nguyên có một trường hợp vi phạm nghiêm trọng về thời hạn xử lý đơn trong vụ yêu cầu mở thủ tục phá sản của Công ty cổ phần vật liệu hàn Nam Triệu.

Trụ sở Toà án nhân dân thành phố Hải Phòng. Ảnh: ITN

Vấn đề nghiêm trọng khác được thanh tra chỉ ra là tình trạng quá hạn giải quyết vụ án tại Tòa án nhân dân quận Hải An. Cụ thể, đơn vị này có 5 vụ án để quá thời hạn xét xử từ 1 đến 6 tháng, bao gồm 3 vụ án dân sự, 1 vụ án kinh doanh thương mại và 1 vụ án hành chính.

"Trách nhiệm để xảy ra vi phạm này thuộc về lãnh đạo phụ trách, Thẩm phán được phân công giải quyết vụ việc và cán bộ tham mưu, giúp việc," kết luận thanh tra nhấn mạnh.

Về công tác tạm đình chỉ giải quyết vụ án, thanh tra phát hiện nhiều vi phạm, trong đó có 1 vụ án tại Tòa án nhân dân thành phố Hải Phòng có lý do tạm đình chỉ đã hết nhưng Thẩm phán không ra quyết định tiếp tục giải quyết vụ án theo quy định tại Điều 216 Bộ luật Tố tụng dân sự.

Ngoài ra, còn có 9 vụ án mà Thẩm phán ra quyết định tạm đình chỉ nhưng không ghi điều khoản áp dụng làm căn cứ pháp lý, vi phạm quy định tại Điều 214 Bộ luật Tố tụng dân sự. Trong số này, Tòa án nhân dân thành phố Hải Phòng có 2 vụ án và Tòa án nhân dân quận Hải An có 7 vụ án.

Đặc biệt nghiêm trọng, có 7 vụ án mà Thẩm phán ra quyết định tạm đình chỉ với căn cứ pháp lý không đúng, trong đó Tòa án nhân dân thành phố Hải Phòng có 4 vụ án và Tòa án nhân dân quận Hải An có 3 vụ án.

Trong lĩnh vực thi hành án hình sự, thanh tra phát hiện tại Tòa án nhân dân thành phố Hải Phòng có 19 trường hợp hoãn chấp hành hình phạt tù với lý do phụ nữ đang mang thai hoặc đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi, nhưng các quyết định hoãn đều có thời hạn từ 6 đến 12 tháng và chia thành nhiều lần hoãn.

"Đây là vi phạm rõ ràng đối với quy định tại điểm b khoản 1 Điều 67 Bộ luật Hình sự quy định 'phụ nữ có thai hoặc đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi, thì được hoãn cho đến khi con đủ 36 tháng tuổi'," kết luận thanh tra chỉ rõ.

Thanh tra cũng phát hiện 4 trường hợp hoãn thi hành án với lý do bệnh nặng không đúng hướng dẫn tại Thông tư liên tịch số 01/2021/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BCA-BQP. Cụ thể, có 2 trường hợp bị bệnh lao phổi nhưng không có kết luận là lao nặng kháng thuốc, chưa đủ căn cứ xác định là bệnh hiểm nghèo để được hoãn chấp hành hình phạt tù.

Về giải quyết khiếu nại, tố cáo, Tòa án nhân dân huyện Thủy Nguyên có 2 hồ sơ khiếu nại về hành vi tố tụng trong việc vi phạm thời hạn giải quyết vụ án hành chính, nhưng các quyết định giải quyết khiếu nại thiếu phần căn cứ pháp luật.

Đặc biệt, về thời hạn giải quyết, Tòa án nhân dân huyện Thủy Nguyên nhận được đơn ngày 20/4/2023 nhưng đến ngày 30/8/2023 mới ban hành quyết định giải quyết khiếu nại, vi phạm nghiêm trọng quy định tại Điều 333 Luật Tố tụng hành chính.

Căn cứ vào những phát hiện trên, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao yêu cầu Chánh án Tòa án nhân dân thành phố Hải Phòng, Chánh án Tòa án nhân dân quận Hải An và Chánh án Tòa án nhân dân huyện Thủy Nguyên khẩn trương tổ chức kiểm điểm, chấn chỉnh và khắc phục những tồn tại, thiếu sót đã được chỉ ra.

Đặc biệt, Chánh án Tòa án nhân dân quận Hải An được yêu cầu chỉ đạo giải quyết dứt điểm các vụ án đã quá thời hạn chuẩn bị xét xử theo đúng quy định và tổ chức kiểm điểm trách nhiệm của các cá nhân liên quan.

Về công tác thi hành án hình sự, Tòa án nhân dân thành phố Hải Phòng cần thực hiện nghiêm túc, thống nhất hướng dẫn của Nghị quyết số 03/2024/NQ-HĐTP về các trường hợp hoãn đối với người bị kết án là phụ nữ đang mang thai hoặc nuôi con dưới 36 tháng tuổi.

Ngoài ra, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao cũng giao nhiệm vụ cho các đơn vị thuộc Tòa án nhân dân tối cao tiếp tục theo dõi, kiểm tra việc thực hiện Quyết định số 120 về xử lý trách nhiệm người giữ chức danh tư pháp; tham mưu hướng dẫn giải quyết vướng mắc trong công tác thi hành án hình sự; và kiểm tra cơ sở vật chất, trang thiết bị tại Tòa án nhân dân quận Hải An để đảm bảo điều kiện làm việc cho cán bộ, công chức.

Tác giả: PV

Nguồn tin: thanhtravietnam.vn