Chỉ còn chưa đầy 5 tháng nữa để hoàn thành các hạng mục dịch vụ công tối thiểu tại các trạm dừng nghỉ trên tuyến cao tốc Bắc – Nam phía Đông, song tiến độ tại nhiều dự án vẫn ì ạch. Những vướng mắc về giải phóng mặt bằng, chậm triển khai thi công, đặc biệt là khó khăn trong việc thu hút nhà đầu tư đang đẩy các trạm dừng vào tình thế báo động, đứng trước nguy cơ không thể cán đích đúng hạn.

Một trạm dừng nghỉ trên cao tốc Bắc - Nam đoạn Cao Bồ - Mai Sơn đã đưa vào hoạt động.

Mặt bằng chưa xong, thi công cầm chừng

Theo báo cáo của Cục Đường bộ Việt Nam, hiện trên tuyến cao tốc Bắc – Nam phía Đông có kế hoạch đầu tư 24 trạm dừng nghỉ. Trong đó, 19 trạm đã được ký hợp đồng, 1 trạm đang đánh giá hồ sơ dự thầu, 1 trạm đang gia hạn thời gian đóng thầu do không có nhà đầu tư tham dự, 3 trạm còn lại đang hoàn tất thủ tục đầu tư.

Tuy nhiên, theo ông Ngô Lâm, Phó Cục trưởng Cục Đường bộ Việt Nam, đến tháng 7/2025, mới chỉ có 13/21 trạm đang đầu tư được bàn giao toàn bộ mặt bằng – con số không thay đổi so với tháng trước. Ngoài ra, 8 trạm vẫn chưa trình hồ sơ cấp phép môi trường; chỉ 6 trạm được phê duyệt dự án hoặc thiết kế cơ sở.

Lãnh đạo Cục Đường bộ nhận định, việc triển khai thủ tục đầu tư của nhiều trạm còn rất chậm, không đáp ứng yêu cầu tiến độ trong hợp đồng và chỉ đạo từ Chính phủ. Nhiều địa phương dù đã có chỉ đạo quyết liệt nhưng việc bàn giao mặt bằng vẫn chưa hoàn tất. Cụ thể, 8 trạm đang chậm do vướng giải phóng mặt bằng tại các tỉnh Quảng Trị, Quảng Ngãi, Khánh Hòa, Ninh Thuận, Bình Thuận, Đồng Nai và Kiên Giang.

Tại trạm dừng nghỉ tuyến Phan Thiết – Dầu Giây, dù đã khởi công gần một năm, nhà đầu tư mới được bàn giao khoảng 44% diện tích. Tình trạng tương tự xảy ra tại các trạm ở tuyến Vạn Ninh – Cam Lộ và Cam Lộ – La Sơn (Quảng Trị), khiến thi công không thể triển khai đồng bộ.

Một trạm dừng nghỉ tạm trên cao tốc Bắc - Nam đoạn qua Nghệ An nhếch nhác và tiềm ẩn nguy cơ tai nạn giao thông

Không chỉ chậm mặt bằng, một số trạm dù đã được giao đất nhưng tiến độ vẫn không mấy khả quan do nhà đầu tư triển khai chậm. Cụ thể, ba trạm trên tuyến Mai Sơn – QL45, Nghi Sơn – Diễn Châu và Diễn Châu – Bãi Vọt dù đã có mặt bằng sạch và ký hợp đồng từ tháng 8/2024, đến nay vẫn chưa hoàn thành thi công.

Có đất sạch lại…thiếu nhà đầu tư, xã hội hóa “kẹt” vì quy định chưa đồng bộ

Trái ngược với những nơi đang "đói" mặt bằng, một số địa điểm khác dù đã sẵn sàng mặt bằng 100% lại chưa thể tìm được nhà đầu tư. Điển hình là trạm dừng nghỉ trên đoạn cao tốc Cần Thơ – Hậu Giang đã đóng thầu trong lặng lẽ hôm 8/7 vừa qua do không có đơn vị nào nộp hồ sơ. Dù Cục Đường bộ đã đồng ý gia hạn thời hạn đóng thầu, nhưng đến nay vẫn chưa có nhà đầu tư nào mặn mà.

“Có thể do đây là những tuyến ở khu vực cuối đất nước, lưu lượng phương tiện không cao, nên không hấp dẫn các nhà đầu tư. Trong khi đó, các tuyến từ TP.HCM đi Nha Trang, Phan Thiết lại có lưu lượng phương tiện lớn, tiềm năng sinh lời cao hơn”, đại diện Ban QLDA Mỹ Thuận nhận định.

Cũng theo đơn vị này, để tăng sức hút, đang có đề xuất điều chỉnh giảm quy mô đầu tư trạm dừng nghỉ Cần Thơ – Hậu Giang từ 5 ha xuống còn 3 ha. Tuy nhiên, quá trình kêu gọi đầu tư vẫn tiếp tục gặp khó.

Trên toàn tuyến cao tốc Bắc - Nam đoạn từ Ninh Bình vào đến Quảng Bình dài 400-500km chưa có lấy một trạm dừng nghỉ dù tuyến đã thông xe cả năm nay.

Công tác đầu tư trạm dừng nghỉ được thực hiện theo hình thức xã hội hóa. Tuy nhiên, theo Cục Đường bộ, nhiều quy định pháp luật còn chưa hoàn thiện, gây khó khăn cho quá trình lựa chọn nhà đầu tư. Thậm chí, đã có thời điểm buộc phải hủy thầu, dừng thông báo mời thầu vì vướng thay đổi trong quy định pháp lý.

Tính đến thời điểm hiện tại, toàn tuyến mới hoàn thành ký kết hợp đồng được 18 trạm dừng nghỉ – một con số còn cách khá xa mục tiêu đề ra.

“Chúng tôi vẫn liên tục đôn đốc các địa phương, ban quản lý dự án và nhà đầu tư. Đồng thời trực tiếp đi kiểm tra, làm việc để tháo gỡ khó khăn, đảm bảo tiến độ cam kết với Chính phủ,” đại diện Cục Đường bộ nói.

Trạm dừng tạm – Giải pháp "chữa cháy", nhiều bất cập

Ông Ngô Lâm thừa nhận, trong khi chờ các trạm hoàn chỉnh được xây dựng, Cục Đường bộ đã tổ chức bố trí 10 trạm dừng tạm thời để phục vụ người dân, đặc biệt trong các dịp cao điểm. Trong đó, phía Bắc có 6 trạm tạm được bố trí dọc các tuyến Mai Sơn – QL45, Nghi Sơn – Diễn Châu, Diễn Châu – Bãi Vọt. Phía Nam có 4 trạm tạm trên các tuyến mới như Nha Trang – Cam Lâm, Cam Lâm – Vĩnh Hảo, Vĩnh Hảo – Phan Thiết, Phan Thiết – Dầu Giây.

Những bất cập trên tuyến cao tốc Bắc - Nam do thiếu trạm dừng nghỉ, đổ xăng, sạc điện cần phải được chấn chỉnh, đẩy nhanh tiến độ.

Tuy nhiên, theo các chuyên gia, đây chỉ là giải pháp tình thế. Vì trạm dừng nghỉ hoàn chỉnh là yếu tố bắt buộc trong vận hành đường cao tốc. Chúng không chỉ giúp tài xế và hành khách nghỉ ngơi, tiếp nhiên liệu mà còn đảm bảo an toàn giao thông”, chuyên gia giao thông nhận định.

Đặc biệt, trong bối cảnh Chính phủ đang đẩy mạnh chuyển đổi sang phương tiện sử dụng năng lượng sạch, vai trò của các trạm sạc điện tại trạm dừng càng trở nên quan trọng.

Theo Thông tư 09/2024 sửa đổi Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về trạm dừng nghỉ đường bộ, từ 5/10 tới, các trạm dừng loại 1 và 2 bắt buộc phải bố trí tối thiểu 10% diện tích đỗ xe cho ô tô điện, đầu tư hạ tầng sạc điện phù hợp với từng giai đoạn. Các hạng mục như trạm xăng, khu bảo dưỡng xe, nhà hàng, nhà vệ sinh…cũng là yêu cầu bắt buộc đối với các trạm từ loại 1 đến loại 3.

Đối với các trạm đã hoạt động, chủ đầu tư phải hoàn thành sửa chữa, nâng cấp để đáp ứng quy chuẩn trước 1/1/2027.

Trạm dừng nghỉ là hạng mục bắt buộc, vô cùng quan trọng trên các tuyến đường cao tốc, tuyến cao tốc Bắc - Nam đang khiến người tham gia giao thông thất vọng vì thiếu cơ sở hạ tầng thiết yếu.

Trước sức ép về tiến độ, đại diện Cục Đường bộ nhấn mạnh: Mục tiêu là phải hoàn thành các công trình dịch vụ công trong trạm dừng trước ngày 31/12 năm nay.

“Việc xây dựng trạm dừng nghỉ cần phát huy tinh thần “vượt nắng, thắng mưa, không thua bão gió”, “làm ngày không đủ, tranh thủ làm đêm” để kịp tiến độ”, ông Ngô Lâm cho biết.

Phó Cục trưởng Cục Đường bộ Việt Nam quả quyết: “Chúng tôi đã tăng cường kiểm tra hiện trường, chỉ đạo các đơn vị liên quan đẩy nhanh các thủ tục đầu tư và thi công. Cục tiếp tục có nhiều văn bản đề nghị địa phương, ban quản lý dự án và nhà đầu tư khẩn trương đẩy nhanh công tác giải phóng mặt bằng, sớm hoàn thành các thủ tục về kinh phí, đầu tư xây dựng và triển khai thi công dự án theo hợp đồng đã ký; chủ động đi kiểm tra, làm việc với địa phương để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cũng như tổng hợp, báo cáo lãnh đạo Bộ Xây dựng để đôn đốc địa phương trong công tác giải phóng mặt bằng”.

Tác giả: Phi Long

Nguồn tin: Báo VOV