Vì đất mất tình chị em

Báo Đại đoàn kết số ra ngày 13/11/2025 có bài viết: “Hải Phòng: Cần làm rõ hàng trăm “sổ đỏ” có vi phạm pháp luật hay không?” phản ánh việc, tháng 2/1991, cụ Nguyễn Hậu (SN: 1914) và vợ là Lê Thị Cử (SN: 1923), địa chỉ xã Ninh Hải, huyện Ninh Thanh (sau là huyện Ninh Giang), tỉnh Hải Dương (hiện là xã Khúc Thừa Dụ, TP Hải Phòng) làm Giấy giao nhượng tài sản cho hai người con gái là Nguyễn Thị Liên và Nguyễn Thị Hiệp.

Theo đó, mảnh đất của vợ chồng cụ Hậu rộng 550m2, bà Liên được chia miếng đất phía Đông, còn bà Hiệp được hưởng miếng đất phía Tây cùng 9 gian nhà. Giấy giao nhượng tài sản này được UBND xã Ninh Hải xác nhận vào ngày 21/2/1991. Ngày 11/7/1992, UBND xã Ninh Hải lập Biên lai thu tiền với số tiền 30.000 đồng từ cụ Hậu. Lý do thu: “Tách đất ở cho con”.

Ngày 15/8/1993, cụ Nguyễn Hậu lập Bản phân giao tài sản. Cụ thể, chia cho bà Liên 232m2 đất ở vườn dưới; chia cho bà Hiệp 246m2 đất, còn lại 144m2 đất dùng làm nơi ở của vợ chồng cụ Hậu.

Bà Nguyễn Thị Hiệp cho biết, năm 1994, chị gái của mình là bà Liên đã bán phần đất được chia cho ông Bùi Văn Dâng, người cùng thôn Bồng Lai, xã Ninh Hải (nay là xã Khúc Thừa Dụ) với số tiền 3 triệu đồng. Làm việc với phóng viên Báo Đại đoàn kết, ông Dâng công nhận thời điểm năm 1994 đang làm việc tại Quảng Ninh nên có nhờ bố đẻ và mẹ vợ của mình gặp bà Liên để mua đất. Tiền mua đất do ông Dâng bỏ ra, sau đó quản lý diện tích đất này và bán cho người khác.

Sau khi bán đất cho ông Dâng, bà Liên tiếp tục chiếm luôn phần đất còn lại. Bằng chứng là việc bà Liên tự ý đứng ra làm các thủ tục để được cấp Giấy chứng nhận QSD đất (gọi tắt là “sổ đỏ”) trên chính mảnh đất mà vợ chồng cụ Hậu cùng vợ chồng em gái là bà Hiệp đang ở. Ngày 29/6/2011, UBND huyện Ninh Giang tiến hành cấp Giấy chứng nhận QSD đất số BD 495137, thuộc thửa đất số 132a, tờ bản đồ số 02, diện tích 240m2 đất cho bà Nguyễn Thị Liên.

Ngày 28/9/2025, Toà án nhân dân (TAND) Khu vực 8-Hải Phòng, TAND TP Hải Phòng mở phiên xét xử sơ thẩm vụ án dân sự: “Tranh chấp QSD đất, tranh chấp thừa kế, yêu cầu huỷ Giấy chứng nhận QSD đất”. Nguyên đơn là bà Nguyễn Thị Hiệp, bị đơn là bà Nguyễn Thị Liên.

Giấy giao nhượng tài sản thể hiện vợ chồng cụ Nguyễn Hậu có 550m2 đất gồm nhà cấp bốn (từ phải sang) và nhà mái tôn cao (phần đất này đã mua, bán qua nhiều chủ).

Từ “sổ đỏ” cấp không đúng cần làm rõ “đường đi” của 415 “sổ đỏ” khác

Tại phiên toà, Hội đồng xét xử (HĐXX) không chấp thuận Bản phân giao tài sản được cụ Nguyễn Hậu lập ngày 15/8/1993 là di chúc vì chỉ có chữ ký của cụ Hậu, không có chữ ký của vợ là là Nguyễn Thị Cử.

Đối với Giấy chứng nhận QSD đất số BD 495137, thuộc thửa đất số 132a, tờ bản đồ số 02, diện tích 240m2 đất được UBND huyện Ninh Giang cấp cho bà Nguyễn Thị Liên vào ngày 29/6/2011, HĐXX nhận định việc cấp Giấy chứng nhận QSD đất cho bà Liên là không đúng. Mặc dù phát hiện ra “sổ đỏ” không đúng nhưng TAND TP Hải Phòng không tuyên huỷ, đồng thời chia thừa kế cho bà Liên trên chính phần diện tích mà bà đã cố ý chiếm trước đó.

Từ nhận định của TAND TP Hải Phòng cho thấy quy trình tiến hành làm thủ tục để bà Liên được cấp “sổ đỏ” từ phía UBND xã Ninh Hải, Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện và cuối cùng là UBND huyện Ninh Giang trước đây có dấu hiệu không tuân thủ đầy đủ các quy định của pháp luật, trong đó có Luật Đất đai. Từ đó dẫn đến hậu quả người dân tranh chấp nhau về quyền sử dụng đất, phải đưa nhau ra toà như trường hợp của hai bà Liên, Hiệp.

Văn bản số: 1387/UBND-TNMT, ngày 12/11/2024 của UBND huyện Ninh Giang thể hiện, bà Liên chỉ việc tự đứng ra kê khai, làm các thủ tục về đất đai. Các quy trình như lấy chữ ký hộ giáp ranh liền kề, lấy ý kiến người liên quan trong gia đình, công khai thông tin tại nhà văn hoá và trụ sở UBND xã không được nhắc tới.

Nhẽ ra UBND xã Khúc Thừa Dụ phải nhìn nhận ra bất cập này, đồng thời có văn bản báo cáo tới UBND TP Hải Phòng để có biện pháp ngăn chặn, giải quyết các tình huống phát sinh khác. Tuy nhiên, trong quá trình làm việc với phóng viên Báo Đại đoàn kết cũng như trong văn bản số 20/TB-UBND, ngày 23/10/2025 gửi tới bà Nguyễn Thị Hiệp, phía UBND xã Khúc Thừa Dụ đều không có kiến nghị tới cấp trên là UBND TP Hải Phòng hoặc xác minh theo thẩm quyền làm rõ trách nhiệm cá nhân, tập thể liên quan.

Cùng thời điểm với bà Liên còn có 220 trường hợp nữa cùng xã cũng được UBND huyện cấp “sổ đỏ”. Sau này, vào năm 2013 khi vợ chồng ông Lê Đình Chẩu tiến hành làm thủ tục cấp “sổ đỏ” (ông Chẩu mua lại đất từ ông Dâng) cho thấy quy trình làm “sổ đỏ” ông Chẩu tự kê khai giống hệt trường hợp của bà Liên. Cũng trong năm 2013, theo Văn bản số: 1387/UBND-TNMT, đất ông Dâng bán cho ông Chẩu vẫn đứng tên của cụ Hậu, cho dù cụ đã chết vào năm 2008. UBND huyện cũng thừa nhận chưa có đầy đủ thông tin về việc chuyển quyền sử dụng đất giữa các bên.

Thời điểm này cũng có tới 195 trường hợp cùng xã với vợ chồng ông Chẩu cũng được UBND huyện Ninh Giang cấp “sổ đỏ”.

Như vậy, đã có tới 415 trường hợp được cấp “sổ đỏ” của hai đợt. Nếu các trường hợp này đều có thủ tục kê khai hồ sơ như của bà Liên thì rất cần các cơ quan chức năng, trong đó có UBND TP Hải Phòng vào cuộc xác minh.

Văn bản của UBND huyện Ninh Giang cũ cho thấy công trình của vợ chồng bà Hiệp có nguồn gốc là đất Hợp tác xã.

Theo luật sư Bùi Quang Thu, Đoàn luật sư TP Hà Nội, Khoản 2, Điều 152 Luật Đất đai năm 2024 quy định nhà nước thu hồi “sổ đỏ” đã cấp trong các trường hợp sau đây:… “Sổ đỏ” đã cấp không đúng thẩm quyền, không đúng đối tượng sử dụng đất, không đúng diện tích đất, không đủ điều kiện được cấp, không đúng mục đích sử dụng đất hoặc thời hạn sử dụng đất hoặc nguồn gốc sử dụng đất theo quy định của pháp luật đất đai tại thời điểm cấp giấy chứng nhận…

Thủ tục thu hồi “sổ đỏ” thực hiện theo Điều 46 Nghị định 101/2024/NĐ-CP. Còn theo khoản 8, Điều 54, Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2025 cho thấy, UBND xã hoàn toàn có thẩm quyền giải quyết các “sổ đỏ” có dấu hiệu cấp không đúng quy định của pháp luật do UBND huyện trước đây cấp. UBND TP Hải Phòng có thẩm quyền chỉ đạo cơ quan thanh tra vào cuộc và dựa trên kết luận của cơ quan thanh tra, nếu đúng có vi phạm thì ra quyết định thu hồi sổ đỏ.

Việc làm rõ 415 “sổ đỏ” được cấp đúng hay không đúng quy định của pháp luật về đất đai rất cần được làm rõ, UBND xã Khúc Thừa Dụ không thể đứng ngoài cuộc.

Cũng theo luật sư Thu, Giấy giao nhượng tài sản cho hai người con gái là Nguyễn Thị Liên và Nguyễn Thị Hiệp được vợ chồng cụ Hậu và Cử lập tháng 2/1991 thể hiện diện tích đất của hai cụ là 550m2. Trong số này có tới 247,9m2 đất được bà Liên bán cho ông Bùi Văn Dâng. 240m2 đất nằm trong phần diện tích còn lại được bà Liên tự ý làm “sổ đỏ” (và sau đó được TAND TP Hải Phòng chia thừa kế cho chính bà Liên). Như vậy, diện tích đất còn lại chỉ là 62,1m2. Vậy không hiểu TAND TP lấy đâu ra 299,8m2 đất như đề cập trong bản án để chia thừa kế cho bà Hiệp?

Theo bà Nguyễn Thị Hiệp, diện tích đất 299,8m2 mà toà án chia thừa kế thì có tới 293,1m2 đất thuộc thửa 132, tờ bản đồ số 02 được UBND huyện Ninh Giang (cũ) cấp Giấy chứng nhận QSD đất cho vợ chồng bà Hiệp vào ngày 5/9/2008. Diện tích đất này theo Văn bản số: 1387/UBND-TNMT, ngày 12/11/2024 của UBND huyện Ninh Giang thể hiện nguồn gốc là đất HTX, không có dòng nào nói đây là tài sản của vợ chồng cụ Hậu. Sau này phần đất trên được vợ chồng bà Hiệp lấp đất tôn tạo mà thành hình như bây giờ.

“Mặc dù tôi trình bày rất rõ tại phiên toà nhưng không hiểu sao HĐXX vẫn lấy đất riêng của vợ chồng tôi để biến thành tài sản thừa kế chung của mọi người”, bà Hiệp nói.

Tác giả: Trần Việt - Khắc Hạnh

Nguồn tin: Báo Đại Đoàn Kết